تکیه به دیگران دو شرط دارد؛ توانایی و دانایی.
آشنایان با ادبیات مدیریت ریسک می دانند که "پاسخ به ریسک" بسته به توانایی شرکت ها در تحمل آنها و یا اهمیت آن ریسک برای شرکتها در چهار دسته‌ی "پذیرش، تعدیل، انتقال و اجتناب" جای میگیرد.
در دو روش پذیرش و تعدیل فرض آنست که شرکتها، دانایی و توانایی لازم را برای پاسخ مناسب به ریسک دارا می‌باشند درحالیکه در روش انتقال، فرض آنست که شرکت با تحلیل هزینه-فایده به این نتیجه رسیده که بهتر است ریسک را با کسی شریک شود. استفاده از روش انتقال ریسک، میتواند هم از طریق انواع کنسرسیوم و قرارداد با پیمانکاران محقق شود و یا اینکه در شرایط مشخص با تکیه بر شرکتهای بیمه تحقق یابد.
و اما، توانایی بیمه‌گران؛
قاعدتاً کسی که به آن تکیه میشود باید توانایی لازم برای یاریِ دورانِ‌سخت را داشته باشد. این مفهوم در شرکتهای بیمه با شاخصی به نام توانگری سنجیده میشود. این شاخص که هر سال توسط بیمه مرکزی تایید و منتشر میگردد ، نشانه توانایی شرکت بیمه در ایفای تعهد آن در آینده است و چنانچه این شاخص برای یک شرکت بیمه کمتر از 100 باشد، آن شرکت فاقد توانایی لازم برای ایفای تعهد در زمان خسارت است. البته شرکتهای بیمه اتکایی باید در این شاخص بالای 200 باشند تا بتوانند ریسک سایر شرکتهای بیمه را تقبل نمایند.
والبته، دانایی بیمه‌گران؛
دانایی در مدیریت ریسک بر اثر تجربه به دست می‌آید و برای انباشت تجربه دو راه امکان پذیر است؛ یا باید خود موسسه به قدری بزرگ باشد که تعدد رخدادهای ناخوشاید، انباشت مناسبی از تجربه ایجاد کند و یا اینکه از نهادهایی استفاده شود که به دلیل ماهیت و کارکردشان در اقتصاد، میزبان تجربیات دیگران هستند.تاکنون چندبار پروژه شما دچار حریق شده است؟ و یا سوانح انسانی را تجربه کرده‌اید؟ هرچقدر هم که باشد، مطمئن باشید که بدنه‌ی تخصصی نهادهایی نظیر شرکتهای بیمه از یک شرکت منفرد غرامت بیشتری پرداخته‌اند و این یعنی انباشت تجربه! بیمه‌گر، صرفاً غرامت پرداخت نمیکند، بلکه صاحبان پروژه را از طریق به اشتراک گذاشتن تجارب مدیریت ریسک یاری میرساند. خدمت مدیریت ریسک در شرکتهای بیمه از طریق کارشناسی اولیه و توصیه‌های ریسک صورت می‌پذیرد. بسیاری از شرکتهای معتبر دنیا، ریسکهای فعالیت خود را با مشورت و نظارت بیمه‌گران مدیریت کرده و از این طریق پاداش کاهش حق بیمه را نیز دریافت میکنند. بیمه همچنین یک ابزار تضمین برای سرمایه‌گذاران است و از این طریق تامین مالی پروژه را تسهیل میکند.
نقش ملموس بیمه‌گران در پروژه‌ها
همانطور که بیان شد، بیمه یکی از روشهای انتقال ریسک است و میتواند نقش بسزایی در کاهش ریسک پروژه ها داشته باشد.
بخش عمدهای از بیمه های قابل استفاده در پروژه ها تحت عنوان بیمة مهندسی قرار می گیرند. بیمه های مهندسی را می توان با توجه به دو فاز اصلی ساخت و بهره برداری پروژه، در دو گروه کلی بیمه های دورة ساخت و بیمه های دورة بهره برداری قرار داد. تفاوت بیمه های دوره ی ساخت با دورة بهره برداری در تمام خطربودن بیمه نامه های دورة ساخت است. این در حالی است که بیمه نامه های دوره بهره برداری تمام خطر نیستند. انواع بیمه های مهندسی به شرح زیرند:
1. بیمه های دوره احداث (Construction):
بیمه تمام خطر پیمانکاران: در این بیمه‌نامه پروژه‌های در حال احداث عمرانی و ساختمانی از قبیل ساختمان، پل، سد، راه، تونل، پروژه‌های آبیاری و زهکشی و غیره در مقابل کلیة خطراتی که در اثر حادثه رخ دهد تحت پوشش قرار میگیرد. همچنین مسئولیت مدنی پیمانکاران در مقابل اشخاص ثالث پوشش داده می شود.
بیمه تمام خطر نصب: در این بیمه‌نامه نصب و آزمایش کلیه تجهیزات و ماشینآلات مورد نصب ر مقابل کلیة خطراتی که در اثر حادثه رخ دهد تحت پوشش قرار میگیرد.
2. بیمه‌های دوره بهره‌برداری (Operation):
بیمه نامه ماشین آلات پیمانکاری: در این بیمه نامه خسارات فیزیکی ناشی از عوامل خارجی به ماشینآلات پیمانکاری تحت پوشش قرار میگیرد.
بیمه نامه سازه های تکمیل شده: در این بیمه نامه تمام موضوعات بیمه ای که در زمان احداث می توانستند تحت پوشش بیمه تمام خطر پیمانکاران قرار گیرند، در زمان بهره برداری می تواند تحت پوشش این بیمه نامه قرار گیرد.
بیمه فساد کالا (محصول) یا بیمه فساد کالا در سردخانه: در این بیمه نامه فساد محصول ناشی از بین رفتن یا خسارت وارد به تجهیزات سردکننده تحت پوشش قرار میگیرد.
بیمه تجهیزات الکترونیک: در این بیمه نامه کلیه وسایل الکتزونیکی که با ولتاژ پایین کار میکنند تحت پوشش قرار می‌گیرند.
بیمه نامه شکست ماشین آلات: در این بیمه‌نامه فقدان یا خسارت فیزیکی وارد بر انواع دستگاه‌ها و تجهیزات مکانیکی، ادوات و ماشینآلات تحت پوشش قرار می‌گیرند.
بیمه نامه عدم النفع ناشی از شکست ماشین آلات: این بیمه نامه مکمل بیمه شکست ماشین آلات می باشد و چنانچه در اثر خطرات ناگهانی وارد به ماشین آلات، وقفه ای در تولید کارخانه بوجود آید، زیان ناشی از عدم تولید که شامل هزینه های جاری، حقوق و دستمزد کارکنان در طول دوره تعطیلی و سود از دست رفته می-باشد را تحت پوشش قرار می دهد.
بیمه تضمین کیفیت ساختمان (بیمه نامه عیوب اساسی و پنهان ساختمان): این بیمه نامه هرگونه خسارت وارد به سازه‌های اصلی و جانبی ساختمان ناشی از طراحی نادرست، مواد یا مصالح معیوب و اجرای نادرست کار را پوشش می دهد.
علاوه بر این بیمه های مسئولیت مختلفی نیز برای پوشش مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان وجود دارند که مسئولیت کارفرمایان را در قبال خسارات جانی وارده به کارکنان پوشش می دهند.
در نهایت جهت کنترل ریسک آسیب های وارده به افراد در اثر حوادث غیر مترقبه، ارتقاء آرامش خاطر و افزایش بهره وری کارکنان می توان از بیمه نامه های اشخاص مانند بیمه های درمان و حوادث نیز بهره برد.
نویسندگان: حمیدرضا نورعلیزاده، زهرا ماجدی
منبع:
